#20 Jojo Moyes "Zanim się pojawiłeś"

Autor: Jojo Moyes

Tytuł: Zanim się pojawiłeś

Wydawnictwo: Świat Książki

Liczba stron:  384

Moja ocena: 9/10

O tej książce słyszał chyba każdy. Trochę pewnie z racji nadchodzącej premiery filmu, trochę dlatego, że bardzo trudno ją obecnie dostać, a przede wszystkim ze względu na jej treść. Sama długo polowałam na tę pozycję i w końcu udało mi się zgarnąć jeden z ostatnich egzemplarzy w przypadkowo znalezionej księgarni internetowej.

Lou jest młodą dziewczyną, różniącą się od swoich rówieśniczek. Dwudziestolatka dziwnie się ubiera, jest ostrożna i nie oczekuje od życia zbyt wiele. Wystarczy jej to, co ma – stały związek z Patrickiem, którego pasją jest sport i on sam, praca w miejscowej kawiarni i mieszkanie z rodzicami. Jej spokojne i poukładane życie zostaje jednak przewrócone do góry nogami w chwili, gdy dziewczyna traci pracę. Wówczas jedyna praca, którą może podjąć, to opieka nad niepełnosprawnym człowiekiem. Lou nie bardzo widzi się w tej roli, ale ostatecznie nie ma innego wyboru.

Will ma trzydzieści pięć lat i wszystko co najlepsze już za sobą. Przynajmniej tak sądzi. Pochodzi z bogatej rodziny, osiągnął sukces zawodowy, miał piękną dziewczynę, z którą planował przyszłość i czerpał z życia pełnymi garściami. Ale to wszystko było przed.
Przed wypadkiem, po którym Will został sparaliżowany prawie całkowicie od szyi w dół. Od tego momentu Will stracił pracę i ukochaną, a sam stał się zależny od innych. Mężczyzna decyduje się na eutanazję. By dać czas rodzinie na pogodzenie się z tym, co nieuniknione, postanawia żyć jeszcze pół roku. Wtedy poznaje swoją nową opiekunkę – Lou. Pół roku. Dokładnie 6 miesięcy ma Lou na stoczenie jednej z najważniejszych walk w swoim życiu. Codziennie toczy bitwę, by zyskać choć trochę czasu więcej z mężczyzną, który uczy ją życia od nowa.

Wpatrywałam się w swój kalendarz, trzymając długopis w nieruchomej dłoni. Ten niewielki kawałek laminowanego papieru nagle nabrał ciężaru wielkiej odpowiedzialności.

Miałam sto siedemnaści dni, żeby przekonać Willa Traynora, że ma po co żyć.

Jak ta znajomość wpłynie na życie Lou i Willa? Czy nieogarnięta Lou jest w stanie wpłynąć na decyzję mężczyzny? Jakie tajemnice skrywa bohaterka?

Ta książka to prawdziwa karuzela emocjonalna. Przeczytałam ją jednym tchem. Tak bardzo chciałam wiedzieć, jaki jest koniec, że nie mogłam się od niej oderwać. Moje napięcie rosło z każdą stroną. Niemalże od samego początku miałam swoje wyobrażenie o tym, co powinno być dalej i chciałam jak najszybciej upewnić się w tym, że rzeczywiście tak będzie.

„Zanim się pojawiłeś” różni się od innych romansów przede wszystkim tym, że porusza jeden z najtrudniejszych dylematów moralnych – temat eutanazji. Pokazuje dwie strony i tworzy psychologiczny portret bohaterów, którzy na co dzień zmagają się z tego rodzaju niepełnosprawnością.

Jest to niezwykle poruszająca powieść, zmuszająca do myślenia. Gdy czytam, to nie mogę się powstrzymać, by nie postawić się chociaż na chwilę w wyobraźni, na miejscu głównych bohaterów. To jest właśnie magia książki i to uwielbiam w niej najbardziej – mogę być chociaż przez chwilę i w niewielkim stopniu kimś innym, a przez to tez wiele się nauczyć.

Kiedy wpada się po uszy w zupełnie nowe życie - albo zostaje się wepchniętym do cudzego, tak że równie dobrze można by stać, przyciskając twarz do okna mieszkania tego człowieka - człowiek musi się na nowo zastanowić nad tym, kim jest. Albo jak go widzą inni.

Tym razem nie było inaczej. Przez chwilę znalazłam się w skórze Willa. I było to przerażające doświadczenie. Świadomość, że już nigdy nie przytulisz osoby, którą kochasz. Że już nigdy nie pójdziesz na spacer i nigdy nie będziesz mógł stanąć w jej obronie. Nie będziesz mógł pobiec, by ją zatrzymać. Myśl o tym, że bardzo chcesz coś zrobić, gdzieś przejść lub czegoś dotknąć, ale Twoje ciało w ogóle cię nie słucha. Odczuwanie narastające bezsilności, frustracji, smutku, żalu, rozgoryczenia i złości. Uczucie, że nie jesteś w stanie samemu się umyć, uczesać, ubrać czy zjeść. Jesteś całkowicie zależny od często przypadkowych osób, podczas gdy twoi znajomi dalej żyją swoim spokojnym życiem, przeżywając codziennie szalone przygody, które w innej sytuacji byłyby z twoim udziałem. Teraz jednak odbywają się bez ciebie i tylko od czasu do czasu ktoś wpadnie cię odwiedzić, żeby zabić swoje wyrzuty sumienia. Albo i to nie. Do tego dochodzi ogromny ból fizyczny związany z zanikaniem mięśni i odleżyny. A każde, nawet najmniejsze przeziębienie może cię zabić.

Brzmi przerażająco. Myślę, że moja wyobraźnia jest zablokowana w tym temacie. Nie pozwala mi na prawdziwe wyobrażenie tego, co czuje osoba z uszkodzonym kręgosłupem. Wiem, że to mój mechanizm obronny, bo sam opis jest zbyt przerażający. Sam opis pozwala też zrozumieć, dlaczego ktoś w takiej sytuacji może chcieć wyboru, jakim jest samounicestwienie.

To nie jest życie, Clark. Ale kiedy myślę o tym, o ile mogłoby być gorzej - czasem w nocy leżę w łóżku i prawie nie mogę oddychać. I wiesz co? Nikt nie chce o tym słuchać. Nikt nie chce, żeby mu opowiadać, że się boisz, że cię boli albo że boisz się, że umrzesz z powodu jakiejś głupiej infekcji. Nikt nie chce wiedzieć, jak to jest mieć świadomość, że nigdy więcej nie pójdziesz z nikim do łóżka, nie będziesz jeść tego, co sam ugotowałeś, nigdy nie będziesz trzymać w ramionach swojego dziecka. 

Jednak chwilę później wchodzę w skórę Lou. Lou, której życie również się zmienia. Lou, która zaczyna kochać, bo widzi więcej. Lou, która chce ocalić najważniejszą dla niej osobę, ale nie jest w stanie. I w końcu Lou, która czuje dokładnie to samo, co Will – bezsilność. Rozumiem. Rozumiem, dlaczego Lou czuje, że jej miłość jest niewystarczająca. Rozumiem, dlaczego Lou cierpi, bo ma poczucie, że ona to za mało. I już nie wiem, co boli mnie bardziej.

Ujęłam delikatnie jego palce. Były ciepłe, jak palce kogoś, kto ma w sobie całkiem sporo życia. Patrząc na nie, trudno było uwierzyć, że nie ma w nich siły, że nigdy więcej nie podniosą niczego, nie pogłaszczą, ani nie zacisną się w pięść.

Cierpienie miesza się z radością, a piękno z okrucieństwem. Tak widzę tę powieść. Przeplatają się w niej skrajne wartości, skrajne decyzje i przede wszystkim skrajne emocje. Co okaże się silniejsze? Ból czy miłość? Śmierć czy życie? A może właśnie śmierć to życie? A może miłość to ból? Żeby znaleźć odpowiedzi na te pytania, warto wsłuchać się w historię Lou i Willa…

Świat wokół nas się skurczył, aż został tylko odgłos sztormu, fioletoworóżowe niebo i łagodnie powiewające tiulowe zasłony. Czułam zapach kwiatów lotosu, słyszałam odległe dzwonienie szklanek i szuranie szybko odsuwanych krzeseł, muzykę z jakiejś odbywającej się daleko imprezy, czułam wyzwolone przez burzę moce natury. Sięgnęłam po dłoń Willa. Pomyślałam, że nigdy nie będę miała poczucia tak mocnego kontaktu ze światem, z drugim człowiekiem, jak w tej chwili.